ឌីយ៉ាណា: សមាធិ/ការផ្ដោតអារម្មណ៍ទាំងស្រុង

ដោយ Olga Oskorbina

tatra pratyaya-eka-tānatā dhyānam

​នៅពេលដែលអ្នកផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់ (ថាមពលនៃរាង្គកាយ) ទៅលើវត្ថុណាមួយ ឬនៅពេលដែលអ្នកកំណត់បាននូវអារម្មណ៍​​ ឬគំនិតណាមួយ ហើយអ្នកតាំងនៅខណៈនៃចិត្តនៅទីនោះជាបន្ដបន្ទាប់ដោយពុំមានការរំខានណាមួយ នោះហើយជាលទ្ធផលនៃការធ្វើសមាធិ (dhyana)។

---

​តាមការប៉ាន់ស្មានទូទៅការតាំង ឬតម្កល់ចិត្តមួយដែលមានស្ថេរភាពសម្រាប់មនុស្សពេញវ័យគឺចំណាយពេលប្រហែល ២០ នាទី។ នៅពេលដែលបិទភ្នែកហើយធ្វើសមាធិ និងផ្តោតទៅលើខ្យល់ដង្ហើមជាជាងធ្វើកិច្ចការខាងក្រៅ នោះ ២០ នាទីនោះ នឹងបន្ថយមករយៈយ៉ាងខ្លីវិញនៅក្នុងការផ្ដោតអារម្មណ៍។ ចិត្តរបស់យើងតែងតែគិតពីអ្វីមួយនៅក្នុងអតីតកាល ឬអនាគត ​ដែលវាបានរារាំងមិនឱ្យចិត្តតាំងនៅនឹងបច្ចុប្បន្នភាព និងខ្យល់ដង្ហើម។ វាអាច   បណ្តាលមកពីការជឿជាក់របស់យើងថា សុភមង្គលនឹងមាននៅពេលអនាគត បន្ទាប់ពីបំណងប្រាថ្នារបស់យើងទាំងអស់ត្រូវបានបំពេញ ឬសម្រេច និងបញ្ហាទាំងអស់ត្រូវបានដោះស្រាយ។​ យើងតែងតែស្វែងរកនូវអ្វីដែលថ្មី និងប្រសើរជាងនេះ ហើយនេះជាមូលហេតុដែល​ធ្វើឱ្យបច្ចុប្បន្នភាពនេះជាពេលវេលាដ៏ខ្លី។
ប៉ាតានចាលី (Patanjali) បានឱ្យនិយមន័យ យោគៈ ថាជាការបញ្ចប់ ឬបញ្ឈប់នូវការប្រែប្រួលនៃចិត្ត។ កាលបើ​សេចក្តី​ត្រិះរិះ​រលត់​ទៅ បុគ្គល​ឃើញ​ហេតុ​នោះ​តាំង​ឡើង​ក្នុង​ធម្មជាតិ​របស់​ខ្លួន ហើយ​បុគ្គល​សំគាល់​នូវ​ធាតុពិត​របស់​ខ្លួន​ បើ​មិន​ដូច្នោះ​ទេ បុគ្គលនោះ​កំណត់អ្វីមួយដោយផ្ដោតការគិតតែម៉្យាងតែ​ប៉ុណ្ណោះ។ សមាធិ គឺជាដំណើរការនៃការស្គាល់ ឬអង្កេតនៃចិត្តរបស់អ្នក ដោយយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើអ្វីដែលកំពុងកើតឡើងនៅខាងក្នុង ជាមួយនឹងភាពងងឹតដែលចាក់ឫសយ៉ាងជ្រៅនៅក្នុងចិត្ត (បណ្តាលមកពីបទពិសោធន៍ដែលអ្នកបានជួបប្រទះ) ដែលជារឿយៗ​   បណ្តាលឱ្យមានការភ័យខ្លាច ការថប់បារម្ភ និងការបាក់ទឹកចិត្ត និងហិង្សាជាដើមដែលបង្ហាញនៅខាងក្រៅ។
នេះហើយជាមូលហេតុដែលនៅពេលចាប់ផ្តើមនៃការធ្វើសមាធិ លុះត្រាតែបុគ្គលមានសតិសម្បជញ្ញៈ ឬស្ងប់ (sattvic) ជាមួយនឹងឧបនិស្ស័យតាំងពីកំណើតដែលអាចប្រើការសញ្ជឹងគិតនោះ ដើម្បីតម្កល់ចិត្ត និងរក្សាទំនាក់ទំនងជាមួយបច្ចុប្បន្ន។ បុគ្គលដែលប្រឈមមុខនឹងបទពិសោធន៍ ឬការដិតដាននានាប្រហែលជានៅឆ្ងាយពីសន្តិភាព និងសេចក្តីសុខ។ ប្រសិន​បើ​ចិត្ត ឬអារម្មណ៍របស់អ្នកមានភាពស្ពឹកស្រពន់ (tamasic) អ្នក​ប្រហែលជាធ្លាក់ទៅក្នុងភាពងោកងុយបានយ៉ាងងាយនៅ​ក្នុង​រយៈពេល​តែប៉ុន្មាន​នាទី​នៃ​ការ​អង្គុយរបស់អ្នកតែប៉ុណ្ណោះ។ ហើយបើចិត្ត ឬអារម្មណ៍របស់អ្នកខ្ចឹលច្រអូស (rajasic) នោះ​ចិត្តរបស់អ្នកក្លាយទៅជាហេវហត់ ស្រេកឃ្លាន និងមិនស្ងប់។ ភាពស្មុគ្រស្មាញ ការភ័យខ្លាច និងការព្រួយបារម្ភអាចនឹងលេចឡើង ប៉ុន្តែនេះគឺជាផ្នែកមួយដែលមិនអាចចៀសផុតបានឡើយពីដំណើរការនៃការធ្វើសមាធិនេះ។ តាមរយៈការធ្វើសមាធិ ភាពមន្ទឹលសៅហ្មងនៅក្នុងផ្លូវចិត្តទាំងនេះត្រូវបានលេចឡើង និងរំសាយបន្តិចម្ដងៗទៅតាមពន្លឺនៃការសង្កេត និងបញ្ញា។ ការអនុវត្តន៍សមាធិជាបន្តបន្ទាប់ និងទៀងទាត់ប្រកបដោយភាពជឿជាក់ គឺជាគន្លឹះក្នុងការរំសាយភាពមន្ទឹលសៅហ្មងនៃចិត្ត។
ឧបសគ្គមួយទៀតនៃការធ្វើសមាធិគឺជាសរីរាង្គកាយ និងភាពមិនស្រណុកសុខស្រួល - ការឈឺចាប់នៅផ្នែកណាមួយនៃរាង្គកាយជាដើម។ ប៉ាតានចាលី (Patanjali) បានពិពណ៌នាអំពីក្បាច់ (asana) ថាជាកន្លែង ឬការអង្គុយប្រកបដោយផាសុកភាព និងមានស្ថិរភាព ប៉ុន្តែដើម្បីសម្រេចបានវាអាចត្រូវការពេលវេលា។ ការអនុវត្តក្បាច់ (asana)​ វាមានប្រយោជន៍ខ្លាំងណាស់សម្រាប់ការធ្វើសមាធិ ព្រោះវាអាចបំបាត់ និងការពារការឈឺចាប់ ឬជំងឺនៃផ្លូវកាយ និងចិត្ត ពង្រឹងប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទ និងធ្វើឱ្យរាងកាយងាយបត់បែន (ទន់) និងរឹងមាំ ហើយធ្វើឱ្យយើងអង្គុយបានយូរដោយងាយស្រួល និងមិនមានអារម្មណ៍ស្ពឹកស្រពន់។ នៅពេល​ណា​ដែលរាងកាយរបស់យើង​បាន​ស្រួល​ហើយ នោះចិត្ត​របស់យើងនឹងបានប្រសើរផងដែរ។ នៅពេលដែលចិត្តកាន់តែមានភាពសកម្មជាមួយនឹងការធ្វើសមាធិ និងការអនុវត្តផ្សេងៗទៀតដូចជា ការសិក្សាគម្ពីរ ឬទស្សនៈវិជ្ជា ក្បាច់ (asana)  លំហាត់ដង្ហើម ការសូត្រម៉ាន់ត្រា (mantra) ។ល។ ធម្មជាតិនៃអារម្មណ៍នៅក្នុងសមាធិក៏ផ្លាស់ប្តូរ។ ជារឿយៗ ការឆ្លុះបញ្ចាំងលើការបង្រៀនអំពីសេចក្តីពិតនឹងកើតឡើង ហើយរួមផ្សំជាមួយនឹងការស្វែងយល់ផ្សេងៗ ធ្វើឱ្យពួកគេយល់កាន់តែស៊ីជម្រៅ ហើយទីបំផុត បញ្ញា​នឹងកើតមានឡើង។ ដូចដែល Sharon Gannon បានលើកឡើងថា យើងចាប់ផ្ដើមពី "ការស្តាប់ ទៅជាការយល់ រួចទៅជាការដឹង និងដើម្បីក្លាយជា រួចក៏នឹងក្លាយជា" ។
S.N. Goenka គ្រូ​វិបស្សនា​និង​សមាធិមានប្រសាសន៍​ថា មាន​វិធីសាស្រ្ដតែ​ពីរ​ប៉ុណ្ណោះ​ដែល​វាស់​ស្ទង់​ពីការ​ចម្រើន​ឡើង​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​សមាធិ​គឺ ក្ដីមេត្តា និង​ភាពស្ងប់នៃចិត្ត។ លោក​បាន​មានប្រសាសន៍​បន្តទៀតថា ប្រសិន​បើចំនុច​ទាំង​ពីរ​នេះ​មិន​មានការ​អភិវឌ្ឍ​នោះទេ ប្រហែល​ជាបច្ចេកទេសនៃការអនុវត្ត​មិនទាន់បាន​ត្រឹម​ត្រូវ ហើយ​ត្រូវ​តែ​កែប្រែ។ ការធ្វើសមាធិជាផ្នែកមួយនៃជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់អ្នកហើយ អហិង្សា (មិនបៀតបៀន) នឹងត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយធម្មជាតិជាមួយនឹងភាពស្ងប់ស្ងាត់ និងស្ថេរភាពនៃចិត្ត។ បច្ចេកទេស ឬវិធីសាស្រ្ដ នៃការធ្វើសមាធិមានច្រើនប្រភេទណាស់។ នៅក្នុងព្រះសូត្ររបស់យោគៈ (yoga sutra) ដោយប៉ាតានចាលី (Patanjali) នៅក្នុងជំពូកទី១ វគ្គ៣៩ និយាយថា yathābhimata-dhyānād vā: “សមាធិក្នុងវិធីណាក៏ដោយ ឬលើវត្ថុណាដែលសមគួរ ចិត្ត រមែងបាននូវស្ថេរភាព និងស្ងប់”។ យើងទាំងអស់គ្នាមានចំណង់ចំណូលចិត្តផ្សេងៗគ្នាទៅតាមបទពិសោធន៍រៀងៗខ្លួន ហើយយើងអាចត្រូវបានគេបង្ហាត់ ឬណែនាំឱ្យធ្វើសមាធិលើវត្ថុផ្សេងៗគ្នាដែលជាចំណុចរួមដែលមានដូចជា៖ រូបភាពនៃអាទិទេពផ្សេងៗ ម៉ាន់ត្រា (mantra) អារម្មណ៍នៃរូបកាយ ខ្យល់ដង្ហើម ចក្រា សំឡេង ឬទម្រង់ ឬជាអ្វីមួយដែលគ្មានរូបរាងជាដើម​ដែលអាស្រ័យទៅលើការយល់ស្រប និងព្រមព្រៀងគ្នា។
នៅក្នុងថ្នាក់ Jivamukti  យើងប្រើប្រាស់ដង្ហើម និងពាក្យ "អនុញ្ញាតឱ្យទៅ" សម្រាប់ការធ្វើសមាធិ។ វាគឺជាទម្រង់នៃការធ្វើសមាធិតាមបែប ម៉ាន់ត្រា (mantra) ។ អ្វីក៏ដោយដែលត្រូវបានជ្រើសរើសយកមកការអនុវត្ត គឺត្រូវផ្ដោតអារម្មណ៍នឹងវាដោយការតាំងចិត្តយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ ហើយកុំខកចិត្ត ឬច្របូកច្របល់នៅពេលដែលអ្នកដឹងថាវាពិបាកក្នុងការនៅជាមួយការតម្កល់ចិត្តនោះសូម្បីតែមួយនាទី។ តាមរយៈការយកចិត្តទុកដាក់ ឬផ្ដោតអារម្មណ៍ម្តងហើយម្តងទៀតទៅកាន់ការតាំងចិត្តដែលបានជ្រើសរើស វានឹងមានការវិវដ្ដពី រយៈពេលខ្លីទៅជាមធ្យម និងវែង ហើយការផ្តោតអារម្មណ៍នឹងពង្រឹង ហើយនៅទីបំផុតវានឹងប្រែទៅជាសមាធិ នៅពេលដែលអារម្មណ៍ស្ថិតនៅតម្កល់នៃការតាំងចិត្តដោយមិនមានការរំខានរយៈពេលយូរ (dhyana) ។
ប្រសិនបើអ្នកធ្លាប់សង្កេតឃើញនរណាម្នាក់ដែលពិតជាមានទេព្យកោសល្យក្នុងជំនាញណាមួយនោះ អ្នកនឹងសម្គាល់ឃើញថា បុគ្គលនោះស្ថិតនៅក្នុងការផ្តោតអារម្មណ៍ទាំងស្រុង។ នេះជួយយើងឱ្យយល់ពីរបៀបនៃការធ្វើសមាធិហើយវាមានប្រយោជន៍ចំពោះគ្រប់ទិដ្ឋភាពនៃជីវិតរបស់យើង។
អង្កេតតាមរយៈនៃបទពិសោធន៍ផ្ទាល់ - តើរូបកាយនេះជាអ្វី? តើចិត្តនេះជាអ្វី? ហើយ​នេះ​ជា​អ្វី​ដែល​អាច​មើល​រូប​កាយ និង​ចិត្ត? តើមានអ្វីនៅពីខាងក្រោយនៃរាល់ការគិត និងគ្រប់បទពិសោធន៍? តើពួកគេលេចឡើងពីណាហើយទៅណា? បែបនោះ ក្នុងភាពងងឹតនៃការបិទភ្នែកនៅក្នុងសមាធិ អនុញ្ញាតឱ្យយើងទៅកាន់តែជ្រៅទៅក្នុងស្រទាប់នៃការពិត ហើយរកឃើញនៃពន្លឺនៅខាងក្នុង ហើយជីវិត(រូបកាយ)ទាំងមូល មិនដែលឃ្លាតពី សច្ចៈ-ការពិត សតិសម្បជញ្ញៈ សេចក្តីសុខ ដែលជាចំនុចសំខាន់នៃធម្មជាតិរបស់អ្នក។ ការ​ទទួល​ស្គាល់​នៃ​ការ​រួម​គ្នា​មួយ​នេះ​ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ជា​ច្រើន​ដូច​ជា​ព្រះ​ សភាវៈ​បរិសុទ្ធ​អស់​កល្ប​ជា​និច្ច​ វិញ្ញាណ​​ និងសេចក្ដី​ស្រឡាញ់​គឺ​ជា​ការ​រំដោះ​ចេញ​ពី​ចំណង​យល់​ឃើញ​របស់​យើង​។ មានសុភមង្គល ឬគ្មាន គឺជាការទទួលខុសត្រូវទាំងស្រុងរបស់មនុស្សម្នាក់។ សូមរីករាយ និងស្គាល់ខ្លួនឯង!